რა არის გლიკემიური ინდექი?
გლიკემიური ინდექსი შეფარდებითი მაჩვენებელია, რომელიც გვიჩვენებს კვებით პროდუქტებში არსებული ნახშირწყლები როგორ გავლენას ახდენენ სისხლში გლუკოზის დონის ცვლილებაზე და ინსულინის მოთხოვნილებაზე.
მარტივად რომ ვთქვათ, გლიკემიური ინდექსი გვიჩვენებს ესა თუ ის პროდუქტი რამდენად იწვევს სისხლში შაქრის დონის მომატებას და კუჭ-უკანა ჯირკვლის რეაქციას ინსულინის გამოყოფაზე.
რა ითვლება გლიკემიური ინდექსის ეტალონად?
გლიკემიური ინდექსის შეფარდების ეტალონად მიჩნეულია გლუკოზა, რომლის გლიკემიური ინდექსი 100-ის ტოლია.
ყველა დანარჩენი მაჩვენებლის შედარება ხდება გლუკოზის გლიკემიურ ინდექსთან. რაც უფრო მეტია პროდუქტის გლიკემიური ინდექსი, მით მეტად იმატებს შაქრის დონე სისხლში მისი გამოყენებისას.
რა ითვლება გლიკემიური ინდექსის ნორმად?
არსებობს გლიკემიური ინდექსის ორი კლასიფიკაცია:
- გლიკემიური ინდექსი საკვები პროდუქტების მიხედვით:
დაბალი: 55 და ქვემოთ;
საშუალო: 56 – 69;
მაღალი: 70+
2. გლიკემიური ინდექსი რაციონის მიხედვით:
დაბალი: 45 და ქვემოთ;
საშუალო: 46 – 59;
მაღალი: 60+
*პროდუქტის გლიკემიური ინდექსის ციფრი შეიძლება შეიცვალოს მისი სიმწიფის, გადამუშავების, შენახვის ხანგრძლივობის ან კულინარიული მომზადების მეთოდის მიხედვით
*ასევე გასათვალისწინებელია, რომ გლიკემიური ინდექსის მიმართ თითოეული ადამიანის მგრძნობელობა განსხვავებულია (შეიძლება განსხვავებული იყოს სხვადასხვა დღეს, რაც დამოკიდებულია სისხლში გლუკოზის დონეზე / ინსულინის მიმართ რეზისტენტულობაზე).
როგორ მოქმედებს ორგანიზმზე დაბალი და მაღალი გლიკემიური ინდექსის მქონდე პროდუქტები?
მაღალი გლიკემიური ინდექსი: კვლევებით დადგინდა, რომ მაღალი გლიკემიური ინდექსის მქონდე პროდუქტები დიდ გავლენას ახდენენ სისხლში შაქრის დონეზე.
სწრაფად მომატებული გლუკოზის დონე იწვევს ინსულინის სწრაფ მობილიზაციას, რასაც მოყვება გლუკოზის სწრაფად ათვისება (არსებული ენერგოდანახარჯის შესავსებად), ხოლო ზედმეტი გლუკოზა გარდაქმნება ცხიმად.
ხოლო დაბალი გლიკემიური ინდექსის მქონე ნახშირწყლების მიღებისას, გლუკოზის დონე სისხლში თანდათანობით იზრდება და შესაბამისად ნელია ინსულინის გამომუშავებაც.
ნელია საკვების გადამუშავება ტემპიც და ორგანიზმი ასწრებს მიღებული გლუკოზის ენერგიად გარდაქმნას და შესაბამისად არ გარდაიქმნება ცხიმად, რაც ახანგრძლივებს დანაყრების შეგრძნებას.
*რა თქმა უნდა მნიშვნელოვანია საკვების რაოდენობაც და დახარჯული ენერგია.
დასკვნა
გლიკემიური ინდექსის გათვალისწინება მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ დიაბეტიკებისთვის, არამედ ზოგადად უმჯობესია ჩვენი ჯანმრთელობისთვის ვერიდოთ გლუკოზის მკვეთრ ზრდას სისხლში, რომ ორგანიზმა სათანადოდ მოასწროს მისი გამოყენება და არ გარდაიქმნას ცხიმად.
გლიკემიური ინდექსის რაოდენობა პროდუქტების მაგალითზე
5 – ორეგანო, ბაზილიკი, ვანილი;
10 – ავოკადო, მწვანე ფოთლოვანი სალათი;
15 – ნუში, ბროკოლი, კომბოსტო, კიტრი, ყაბაყი, ხახვი, ზეთის ხილი, სოკო, ისპანახი, არაქისი, ტოფუ;
20 – ბადრიჯანი, ლიმონი, მაყვალი, არტიშოკი, არაქისის კარაქი (უშაქრო), სოიოს იოგურტი;
25 – ალუბალი, მალინა, მარწყვი, გოგრის თესლი;
30 – გრეიფრუტი, სტაფილო, ჭარხალი, ტომატი, შავი შოკოლადი (უშაქრო), მწვანე ლობიო, რძე;
35 – ვაშლი, კომში, ფორთოხალი, ატამი, ქლიავი, შავი ბრინჯი;
40 – მაკარონი, შავი ქლიავის ჩირი;
50 – ტკბილი კარტოფილი, კივი, მანგო, წიწიბურა, ყავისფერი ბრინჯი;
55 – ყურძენი, ფხვიერი ორცხობილა;
60 – შვრია, ბანანი, ნაყინი, გრძელი ბრინჯი;
65 – შავი პური, ჭვავის პური, ფორთოხლის წვენი;
70 – ანანასი, ნედლი სტაფილო, კარტოფილის ჩიფსი;
75 – ნესვი, გოგრა, ვაფლი, საზამთრო;
80 – მიუსლი ნიგვზით და ქიშმიშით;
85 – სიმინდის ფანტელი, მოხარშული სტაფილო & კარტოფილი;
90 – თაფლი;
95 – ბლინები, გამომცხვარი კარტოფილი;